Wat een voorrecht om niet te hoeven trouwen. Mooi dat velen – uit romantisch of praktisch oogpunt en alles daartussen – in het huwelijksbootje stappen, maar fijn dat ik niet hoef. Nooit fantasieën gehad over trouwjurken en bruidsmeisjes (wel gedroomd over heldhaftige prinsen, meestal in de vorm van gewonde verzetshelden die ik dan redde). Desondanks een boeiend verschijnsel, het huwelijk.
De Belgische documentairemaker en fotografe Lieve Blancquaert reisde de wereld over voor de tv-serie Wedding Day. Zij en haar team verdiepten zich in contrastrijke huwelijksceremonies in Nederland (strenggelovig Urk), Senegal, Mexico, Jordanië, China, de VS (Las Vegas), Nepal en India. Ik keek er graag naar. Verwonderd, geamuseerd, soms geërgerd of gefrustreerd. Kijk vanavond op NPO 2 (20.25 uur) naar de aflevering over Nepal en je begrijpt waarom.
In een interview op VPRO Buitenland blikt Blancquaert terug op dit ‘dramatische hoogtepunt’ (eens!) van de serie: ‘Er brak op de grote dag een aardbeving los, maar nog aangrijpender is het feit dat de bruiloft hier een kindhuwelijk betreft. Blancquaert moest zich inhouden om zich niet te mengen in deze pijnlijke traditie. “Maar wat heeft het voor zin als ik één zo’n huwelijk probeer te voorkomen? Ik kan beter laten zien wat er daar gebeurt, zo bereik ik meer. Het is wel echt een schrijnende situatie: meisjes raken op veel te jonge leeftijd zwanger en in een bepaalde kaste worden de kinderen zelfs in de peuterleeftijd al aan elkaar verbonden. De mensen zitten vast in die tradities, de druk van de groep is immens.”
Kindhuwelijken. Het gebeurt in Nepal en ver daarbuiten. Ja, ook in ons land. Of neem India. Momenteel is de speelfilm Parched (2015) van de Indiase filmmaakster Leena Yadav te zien, in de pers omschreven als ‘een bitterzoete film in de kleurrijke en energieke stijl van een Bollywood-drama over vrouwendiscriminatie in India.’ En of het een drama is. Gedoemd zijn tot een kindhuwelijk is een van de eeuwenoude tradities waaraan de vier hoofdrolspelers – plattelandsvrouwen in de deelstaat Gujarat – zich proberen te ontworstelen. En aan dominante mannen die hen vernederen en mishandelen. Mijn filmvriendin en ik waren er na afloop even stil van. Ondanks de Priscilla, Queen of the Desert-achtige slotscène waarin de vrouwen op een kakelbonte tuktuk vluchten.
In 2011 bracht de Amerikaanse fotojournalist Stephanie Sinclair genadeloos kindbruidjes in beeld voor een National Geographic-reportage. Ik zag haar prijswinnende fotoserie een jaar later op het internationale festival voor fotojournalistiek Visa pour l’Image te Perpignan. Met onder andere de Afghaanse Ghulam (11) en haar toekomstige man Faiz (40), vlak voor hun trouwdag. “We are selling our daughters because we do not have enough to feed the rest of our children!” [Ghulam’s mother] – zo luidde het fotobijschrift. De beelden maakten indruk. Zojuist las ik dat fotografe Sinclair in oktober 2012 de organisatie Too Young To Wed heeft opgericht, die tegen kindhuwelijken strijdt. Hoopvol. En onze aandacht waard, tussen alle Brexit- en EK voetbal-perikelen door.
Bekijk een interview met Stephanie Sinclair op > https://vimeo.com/50832091
Openingsbeeld: © Stephanie Sinclair/VII Photo Agency for National Geographic.
Fotobijschrift uit de catalogus van ‘Visa pour l’Image 2012’: “Whenever I saw him, I hid. I hated the sight of him.” Tahani (in pink) recalls the early days of her marriage to Majed, when she was six and he was 25. Now eight years old, she is seen with another child bride, her former classmate Ghada, in their village outside Hajjah (Yemen).